Συντάκτης Κειμένου 3K Investment Partners
Κάθε μέρα, εξειδικευμένες δημόσιες και ιδιωτικές εταιρίες συγκεντρώνουν στοιχεία και δημοσιεύουν οικονομικούς δείκτες, που δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για την πορεία της οικονομίας, την ψυχολογία των αγορών και βοηθούν στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων.
Τέτοιον δείκτη αποτελεί για παράδειγμα το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν, δηλαδή η συνολική παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών μίας χώρας. Ένας ακόμα πολύ σημαντικός και διαδεδομένος δείκτης είναι και ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή που αποτυπώνει την τιμή ενός καλαθιού αγαθών και υπηρεσιών και η αύξηση του υποδεικνύει επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης του πληθωρισμού. Ή ακόμα - ακόμα και ο δείκτης ανεργίας.
Ωστόσο, κάποιοι “ειδικοί”, στην προσπάθειά τους να εξάγουν συμπεράσματα, κάνουν παράξενες συσχετίσεις μεταξύ μεγεθών και καταλήγουν σε αναλύσεις μη συμβατικών και αμφιλεγόμενων σε πολλές περιπτώσεις δεικτών που προσμετρούν “ιδιαίτερες” συνθήκες, όπως τον όγκο των σκουπιδιών, τους θανάτους με ποδήλατα ή τον “ποδόγυρο” των φορεμάτων!
Ας δούμε μερικές τέτοιες παράξενες συσχετίσεις:
Ο δείκτης του ποπ κόρν
Η λογική είναι ότι προκειμένου να ξεφύγουν οι άνθρωποι από στεναχώριες και άγχη της πραγματικότητας στρέφονται προς τον κινηματογράφο. Και όντως τα κινηματογραφικά box office κατέγραψαν πολύ υψηλές εισπράξεις κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2009. Συνεπώς, θεωρείται ότι οι οικονομικές υφέσεις συνοδεύονται από αύξηση των πωλήσεων pop corn.
Ο δείκτης συγκαμάτων από βρεφικές πάνες
Βασίζεται στο ότι όταν υπάρχει οικονομική στενότητα, οι γονείς αρκετές φορές για να περικόψουν τα έξοδά τους μειώνουν τη συχνότητα που αλλάζουν τις πάνες των μωρών τους με αποτέλεσμα να υπάρχει αύξηση των περιστατικών συγκαμάτων στα βρέφη.
Ο δείκτης των πλαστικών επεμβάσεων
Καθώς η οικονομία αρχίζει να υποχωρεί, υποχωρούν και οι πλαστικές αισθητικές επεμβάσεις καθώς η ανασφάλεια οδηγεί τους ανθρώπους στο να θέλουν να εξοικονομήσουν χρήματα για μελλοντικές ανάγκες, στην περίπτωση που υπάρξουν περικοπές σε θέσεις εργασίας.
Χαρακτηριστικά, τα έσοδα από πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις στις Η.Π.Α. μειώθηκαν κατά 9% το 2008 καθώς η οικονομία κατέρρευσε, ενώ ο Σύλλογος Πλαστικών Χειρουργών της Αμερικής θεώρησε ρητώς υπεύθυνη την κακή οικονομία.
Ο δείκτης της γραβάτας
Έχει παρατηρηθεί πως οι άντρες αγοράζουν γραβάτες όταν σε περιόδους ύφεσης και ανασφάλειας θέλουν να αποδείξουν ότι εργάζονται σκληρά! Χαρακτηριστικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο, με την είδηση ότι ενδέχεται να περικοπούν θέσεις εργασίας το 2007, οι πωλήσεις σε γραβάτες αυξήθηκαν κατακόρυφα, καθώς οι άνδρες προσπάθησαν να δείξουν στους εργοδότες ότι ήρθαν για να δουλέψουν.
Δείκτης Θανάσιμων Ατυχημάτων από ποδήλατα
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Υπουργείο Μεταφορών δήλωσε ότι οι θάνατοι σημείωσαν άνοδο κατά 12% σε ετήσια βάση, όταν άρχισαν να ισχύουν τα μέτρα λιτότητας το 2011. Οι θάνατοι από την ποδηλασία αυξήθηκαν επίσης κατά 58% κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης.
Ο δείκτης του ποδόγυρου
Παρατηρήθηκε από τον οικονομολόγο George Teylor, τη δεκαετία του 1920, πως μπορεί να προβλεφθεί η κατεύθυνση της αγοράς με βάση την ισχύουσα μόδα για το μήκος της φούστας και των φορεμάτων των γυναικών. Όσο πιο κοντή η φούστα, τόσο καλύτερη η κατάσταση της οικονομίας.
Ο δείκτης των σκουπιδιών
Η λογική είναι αρκετά απλή: το ΑΕΠ συσχετίζεται με το ποσό των απορριμμάτων που παράγονται καθώς όσο πιο πολύ παράγουμε, τόσο πιο πολύ καταναλώνουμε και τόσο πιο πολλά πράγματα πετάμε. Η συσχέτιση του ΑΕΠ με την ποσότητα των σκουπιδιών θεωρείται πολύ υψηλή. Το 2010 οι οικονομολόγοι Michael McDonough και Carl Riccadonna την τοποθετούν στο 82%.
Τα παραπάνω αποτελούν απλά ένα δείγμα φαινομενικών συσχετίσεων (spurious correlations). Η προσπάθεια των οικονομολόγων να “διαβάσουν” τις τάσεις και να ερμηνεύσουν όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα σημάδια που τους εκπέμπουν οι αγορές τους κάνει αρκετά “επινοητικούς” και σε κάποιες περιπτώσεις “γραφικούς”!
