Κάθε νόμισμα έχει 2 όψεις, κορώνα και γράμματα. Υπάρχει ωστόσο και μία άλλη αθέατη όψη· η κοινώς αποδεκτή χρήση του νομίσματος ως μέσο συναλλαγής. Τα νομίσματα και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν είχαν πάντα τη μορφή που έχουν σήμερα. Από τις αρχές του 20ου αιώνα το διεθνές νομισματικό σύστημα έχει αλλάξει 3 φορές την αρχιτεκτονική του.
Πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ίσχυε ο κανόνας του χρυσού για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες στο διεθνές εμπόριο. Από τις αρχές του 20ου αιώνα, η μεγάλη ανάγκη που υπήρξε για την καθιέρωση ενός διεθνούς νομισματικού συστήματος για την διευκόλυνση του διαρκώς αναπτυσσόμενου διεθνούς εμπορίου, οδήγησε στην καθιέρωση εκ των πραγμάτων στον κλασικό κανόνα του χρυσού. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα κάθε χώρα καθόρισε μια συγκεκριμένη ισοτιμία του εθνικού της νομίσματος με τον χρυσό. Το σύστημα αυτό ίσχυσε από την αρχή του 20ου αιώνα έως και τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο οπότε και σταδιακά εγκαταλείφτηκε από τις χώρες που το ακολουθούσαν έως τότε.
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, παράλληλα με τις οδυνηρές συνέπειες για την ανθρωπότητα σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, συνδέθηκε και με μια περίοδο πολύ μεγάλης νομισματικής αστάθειας που περιλάμβανε υπέρ-πληθωριστικές τάσεις με φυσικό επακόλουθο τις συχνές και μεγάλες μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. , Έτσι προς το τέλος του πολέμου, πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη του Bretton Woods και εκεί αποφασίστηκε η δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Παγκόσμιας Τράπεζας, της GATT (Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου) καθώς και η υιοθέτηση του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών που έγινε γνωστό ως το σύστημα του Bretton Woods.
Η διάσκεψη συνήλθε επί αμερικανικού εδάφους, στο ξενοδοχείο «Μάουντ Γουάσινγκτον» κοντά στην πόλη Μπρέτον Γουντς της πολιτείας Νιου Χαμσάιρ από την 1 έως τις 22 Ιουλίου 1944, με τη συμμετοχή 730 αντιπροσώπων από 44 χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης.
Σύμφωνα με το σύστημα Μπρέττον Γουντς κάθε χώρα που συμμετείχε αναλάμβανε την υποχρέωση να ασκήσει τέτοια νομισματική πολιτική που να διατηρεί την συναλλαγματική της ισοτιμία σταθερή σε μια καθορισμένη τιμή, με μέγιστη απόκλιση ένα τοις εκατό, σε σχέση με τον χρυσό. Το σύστημα αυτό διέφερε από το κλασικό σύστημα του κανόνα του χρυσού των αρχών του 20ου αιώνα ως προς το ότι οι ισοτιμίες των νομισμάτων των χωρών που συμμετείχαν ήταν σταθερές μεν σε σχέση με τον χρυσό, δεν ήταν όμως τα νομίσματα τους απ’ ευθείας μετατρέψιμα σε χρυσό. Μετατρεψιμότητα σε χρυσό διατηρούσε μόνο το αμερικάνικο δολάριο στην τιμή των 35 δολαρίων ανά ουγγιά χρυσού. Οι υπόλοιπες χώρες καθόριζαν τις ισοτιμίες τους σε σχέση με τον χρυσό μόνο έμμεσα, καθώς υπολόγιζαν την σχέση εθνικού νομίσματος ανά ουγγιά χρυσού που επιθυμούσαν και όριζαν αντίστοιχα την ισοτιμία τους με το δολάριο.
Η ειδυλλιακή αυτή εικόνα άρχισε να θολώνει προς το τέλος της δεκαετίας του '60. Το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών που είχε σημείο αναφοράς ένα συγκεκριμένο νόμισμα, εν προκειμένω το Δολάριο ΗΠΑ, πρέπει να στηρίζεται σε νομισματική πολιτική που να είναι αποδεκτή από τους λοιπούς συμμετέχοντες. Ο ολοένα αυξανόμενος πληθωρισμός, που οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση του πολέμου του Βιετνάμ αλλά και στην επεκτατική δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του '60, δημιούργησε πιέσεις για υποτίμηση του δολαρίου και αναπροσαρμογή της ισοτιμίας του ως προς το χρυσό και οδήγησε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, με επικεφαλής τη Γαλλία, να ζητήσουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες την ανταλλαγή των (δολαριακών) συναλλαγματικών τους αποθεμάτων με χρυσό. Έτσι, το σύστημα Bretton Woods διατηρήθηκε έως τις 15 Αυγούστου 1971, οπότε καταργήθηκε με απόφαση του αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, θέτοντας έτσι τέλος στο καθεστώς των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Από τότε μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα νομίσματα συνδέονται με ελεύθερα κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ τους, που επιτρέπει στις εθνικές κεντρικές τράπεζες να καθορίζουν ανεξάρτητα η μία από την άλλη τη νομισματική τους πολιτική, σύμφωνα με τους δικούς τους στόχους, αλλά μέσα στο πλαίσιο της πλήρους ελευθερίας της διεθνούς κίνησης κεφαλαίων.
Η σημαντικότερη εξέλιξη τα χρόνια αυτά ήταν η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος και του Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, που οδήγησε στη δημιουργία του Ευρώ και τη συμμετοχή σε αυτό νομισμάτων χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκχώρησαν σχεδόν ολοκληρωτικά την άσκηση της νομισματικής τους πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
