Συντάκτης Κειμένου: NN Investment Partners
.png)
Οι πολιτικοί διαξιφισμοί κυριαρχούν στα ειδήσεις. Ενώ στην Ιταλία η σκόνη καταλάγιασε κάπως, τουλάχιστον προς το παρόν, οι φόβοι για εμπορικό πόλεμο αναζωπυρώθηκαν ξανά, καθώς ο πρόεδρος Trump δεν υπαναχώρησε από τη άκαμπτη στάση του. Αυτή την εβδομάδα οι κεντρικές τράπεζες θα βρεθούν και αυτές στο επίκεντρο, με τις αγορές να καταγράφουν με προσοχή το κατά πόσο ο πρόεδρος της EKT θα δώσει έστω και φευγαλέα σήματα για το πρόγραμμα σταδιακής παύσης της ποσοτικής χαλάρωσης.
Στην Ιταλία η σκόνη καταλάγιασε κάπως προς το παρόν
Με το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στην Ιταλία οι αγορές ηρέμησαν κάπως. Τα περιουσιακά στοιχεία που επηρεάστηκαν περισσότερο από τις πολιτικές διεργασίες στην Ιταλία, τα κρατικά ομόλογα της χώρας, οι μετοχές και τα εταιρικά ομόλογα της Ευρώπης έχουν ανακτήσει περίπου το ένα τρίτο των απωλειών. Ωστόσο, πρέπει να αποδεχθούμε ότι η πολιτική αναταραχή στην Ιταλία δεν θα εξαφανιστεί στο ορατό μέλλον και οι αποτιμήσεις αυτών των περιουσιακών στοιχείων θα συνεχίσουν να ενσωματώνουν ένα αυξημένο ασφάλιστρο κινδύνου ως αντάλλαγμα για τη αβεβαιότητα που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη χώρα. Με το διορισμό ενός πιο μετριοπαθούς υπουργού οικονομίας, έχει αυξηθεί η πιθανότητα ότι η νέα λαϊκίστικη κυβέρνηση θα δείξει κάποιο σεβασμό προς του ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες. Όμως, είναι αναμενόμενο ότι η μεταβλητότητα στις αγορές θα ενισχυθεί στο ενδεχόμενο ανακοινώσεων για μία σημαντική αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών ή δηλώσεων ευρωσκεπτικιστικού περιεχομένου από τη νέα κυβέρνηση της Ιταλίας. Προς το παρόν, η αντισυμβατική ή και λαϊκιστική κυβέρνηση που θα ακολουθήσει ανορθόδοξες πολιτικές και θα προκαλέσει προστριβές εντός της Ευρωζώνης, είναι ένα σενάριο που προτιμούν οι αγορές σε σχέση με το ενδεχόμενο νέων εκλογών στην Ιταλία.
Ο φόβος εμπορικών πολέμων αναζωπυρώθηκε ξανά
Η επίδραση των πολιτικών εξελίξεων περιορίστηκε κυρίως στα ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία. Για άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως οι μετοχές και το real estate, που λίγο ταρακουνήθηκαν από τα νέα στην Ιταλία, το έτερο πολιτικό ζήτημα, ο προστατευτισμός, προφανώς θα διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο. Η απόφαση των ΗΠΑ να θεσμοθετήσουν δασμούς στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Καναδά και το Μεξικό και τα αντίμετρα αυτών, δεν θα έχουν σημαντικό και άμεσο μακροοικονομικό αντίκτυπο. Όμως προοιωνίζουν σημαντικούς κινδύνους για κορύφωση της αντίθεσης στο μέλλον. Οι αγορές δεν έχουν δείξει προς το παρόν μεγάλη ανησυχία, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει εάν η προσοχή στραφεί στις διμερείς συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και στον αυξανόμενο κίνδυνο ότι διαπραγματεύσεις για τη NAFTA μπορεί να λήξουν άκαρπες.
Ως προς τους (γεω)πολιτικούς κινδύνους, όπως οι εξελίξεις στην Ιταλία ή η ένταση στις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με πολλούς από τους εταίρους της, κρίσιμης σημασίας είναι η πιθανότητα πραγματοποίησής τους και ποια η επίδραση στην πραγματική οικονομία και όχι ο θόρυβος που προκαλούν στις ειδήσεις. Οι αγορές θα αφουγκραστούν πέρα από το θόρυβο και θα αξιολογήσουν πόσο επηρεάζουν στην πράξη την οικονομία, οι διαξιφισμοί, οι διαπραγματεύσεις, οι προσαρμογές και όλες αυτές οι διεργασίες. Προς ώρας η επικρατούσα άποψη είναι πως η βλάβη είναι περιορισμένη. Αλλά, όπως διαπιστώσαμε και στην περίπτωση της Ιταλίας, τα πράγματα εύκολα αλλάζουν. Και αν μεταβληθούν τα δεδομένα οι αγορές θα προσαρμόσουν τις απόψεις τους.
Μια πολιτική κρίση δε συνιστά οικονομική κρίση
Ένα από τα μαθήματα που πήραμε από την κρίση στην Ιταλία είναι πως η πολιτική κρίση δε συνιστά αυτομάτως και οικονομική κρίση και πόσο σημαντικό είναι να αντιλαμβανόμαστε τη διαφορά. Μόνο όταν η πολιτική αναταραχή αρχίζει να επιδρά άμεσα στην πραγματική οικονομία, οι πολιτικές εξελίξεις έχουν τη δύναμη να βλάψουν ουσιαστικά τις αγορές. Το σενάριο της διάσπασης της Ευρωζώνης θα προκαλούσε τέτοια προβλήματα, καθώς αμέσως θα επέφερε ραγδαία επιδείνωση της χρηματοδότησης της οικονομίας και κατακόρυφη αύξηση της αβεβαιότητας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Πολιτικοί διαξιφισμοί που προκαλούν πηχυαίους τίτλους στα πρωτοσέλιδα και δυνητικά λειτουργούν ανασχετικά στη μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη ή στη πιστοληπτική ικανότητα, δεν συνιστούν τέτοιου είδους σενάρια και θα έχουν πάντα μία πιο ήπια, αν και αρνητική επίδραση, στις αγορές.
Όπως προαναφέρθηκε, το εύρος της επίδρασης των διαφόρων πολιτικών κινδύνων στη ψυχολογία των επενδυτών, τα ασφάλιστρα κινδύνου και τις αποδόσεις των κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το οικονομικό και νομισματικό περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε. Όσο, η οικονομική ανάπτυξη, η οριακή μεταβολή των εταιρικών κερδών και οι νομισματικές συνθήκες είναι ευνοϊκοί παράγοντες, τόσο πιο ικανές είναι οι αγορές να απορροφήσουν τους κινδύνους.
Οι προβολείς στρέφονται προς τις κεντρικές τράπεζες
Σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική, οι προβολείς θα είναι στραμμένοι, αυτή την εβδομάδα, στις κεντρικές τράπεζες, καθώς συνεδριάζουν η Fed και η ΕΚΤ. Η Fed αναμένεται να αυξήσει το επιτόκιό της κατά 0,25%. Στην προηγούμενη συνεδρίασή της ανακοινώθηκε ότι τα περισσότερα μέλη της θεωρούν πως μία πρόσθετη αύξηση των επιτοκίων σύντομα θα ήταν τεκμηριωμένη εάν οι προοπτικές της οικονομίας των ΗΠΑ παρέμεναν ευνοϊκές.
Οι ιταλικές αγορές έχουν σταθεροποιηθεί προς το παρόν
Κατά τις πρόσφατες εβδομάδες, όταν ήταν ορατή η στροφή των επενδυτών σε επιλογές χαμηλού ρίσκου, λόγω της κατάστασης στην Ιταλία, οι αγορές μείωσαν τις προσδοκίες τους για τις αυξήσεις των επιτοκίων στις ΗΠΑ (βλ. παρακάτω γράφημα). Καθώς επέστρεψε η ηρεμία οι προσδοκίες αυξήθηκαν ξανά. Υπάρχει μία σαφής ανοδική τάση των προσδοκιών για τα επιτόκια των ΗΠΑ από τον περασμένο Σεπτέμβριο και μετά. Κατά την άποψή μας αυτή η τάση δεν θα ανασχεθεί. Η βασική μας υπόθεση είναι ότι η Fed θα προχωρά σε μία αύξηση επιτοκίων κάθε τρίμηνο του 2018 και σε τρεις ακόμα το 2019.
Ο Draghi θα κρατήσει κλειστά τα χαρτιά του;
Η συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη μπορεί να είναι πιο συναρπαστική από αυτή της Fed. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Peter Praet είπε ότι αυτή τη φορά θα συζητηθεί το ενδεχόμενο παύσης του προγράμματος της ποσοτικής χαλάρωσης αργότερα εντός του τρέχοντος έτους. Ακόμα οι επικεφαλείς των κεντρικών τραπεζών της Ολλανδίας και της Γερμανίας δήλωσαν ότι δεν υφίστανται λόγοι για συνέχιση του προγράμματος. Η ισοτιμία του Ευρώ ανακάμπτει, μετά την εξασθένισή της λόγω των πρόσφατων γεγονότων στην Ιταλία, λόγω των αυξανόμενων προσδοκιών ότι αυτή την εβδομάδα η ΕΚΤ θα ανακοινώσει τη σταδιακή παύση του προγράμματος αγοράς ομολογιακών τίτλων. Η βασική μας υπόθεση είναι ότι σταδιακά η ΕΚΤ θα φτάσει τις αγορές ομολόγων στο μηδέν μεταξύ του διαστήματος Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2018. Καθώς η ΕΚΤ επιθυμεί να έχει κάποια ευελιξία ως προς την καταληκτική ημερομηνίας, αμφιβάλλουμε αν ο Mario Draghi θα δώσει πολλές λεπτομέρειες αυτή την εβδομάδα.
Ένας από τους λόγους που είναι επιθυμητή αυτή η ευελιξία είναι η αναζωπύρωση του κινδύνου διάσπασης της Ευρωζώνης, καθώς οι ιταλικές πολιτικές εξελίξεις επιδρούν γενικότερα στην νομισματική ένωση και αντικατοπτρίζουν τις παθογένειές της, σε μία περίοδο που έρχεται αντιμέτωπη με αρνητικά οικονομικά στοιχεία και τον αυξανόμενο κίνδυνο στις εμπορικές σχέσεις. Συνεπώς η σύνοδος της Ε.Ε. στο τέλος του Ιουνίου στις Βρυξέλλες είναι ένας σημαντικός σταθμός. Η ενδυνάμωση των ευρωπαϊκών θεσμών και η μεγαλύτερη διάχυση των οικονομικών βαρών μεταξύ των κρατών μελών είναι επιβεβλημένες. Ακόμα ενδέχεται να έχουμε καλύτερη άποψη ως προς τη στάση των ιταλών πολιτικών έναντι της υπόλοιπης ευρωζώνης· συγκαταβατική ή αντιδραστική.
