Συντάκτης Κειμένου: NN Investment Partners
.png)
Οι αγορές μετοχών συνεχίζουν να επωφελούνται από τις ευνοϊκές εξελίξεις ως προς τα μακροοικονομικά στοιχεία, τη νομισματική πολιτική που παραμένει επεκτατική και τις επαρκώς ικανοποιητικές προσδοκίες για τα εταιρικά κέρδη. Οι συμπεριφορικοί δείκτες των αγορών παρουσιάζουν μια μεικτή εικόνα, με την ισορροπία μεταξύ αισιόδοξων (bull) και απαισιόδοξων (bear) να βαραίνει προς τους δεύτερους και με τους δείκτες ψυχολογίας να εκπέμπουν σημάδια επιφύλαξης, παρά τις συνεχείς εισροές κεφαλαίων. Η ένταση, σε διεθνές επίπεδο, σχετικά με τις δοκιμές πυραύλων της Βόρειας Κορέας, υποδηλώνει τις γεωπολιτικές αβεβαιότητες που επικρέμονται επί των αγορών. Ακόμα μια διαπίστωση, που σχετίζεται με τις μετοχικές αγορές, είναι αυτή που αφορά τη μεταβολή της αντίληψης των πολιτικών κινδύνων. Οι ελπίδες ότι στις ΗΠΑ θα λάμβαναν χώρα φορολογικές μεταρρυθμίσεις και τόνωση της οικονομίας έχουν μετατραπεί σε απογοήτευση από την αναποτελεσματική κυβέρνηση. Στον αντίποδα, στην Ευρώπη οι πολιτικές αβεβαιότητες έχουν σε μεγάλο βαθμό αμβλυνθεί κατά το τρέχον έτος. Με μια σειρά εκλογικών αναμετρήσεων να ολοκληρώνεται, η Ευρωζώνη ενδέχεται να βρίσκεται στην καλύτερη θέση από την χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση του Ευρώ, προκειμένου να οχυρώσει τους ασταθείς θεσμούς της.
Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη είναι ενθαρρυντικές για τις αγορές, καθώς στη Γερμανία γίνονται εκλογές
Το 2017 υποτίθεται ότι θα ήταν έτος πολιτικών αβεβαιοτήτων για την Ευρώπη. Το Μάιο το Ηνωμένο Βασίλειο ενεργοποίησε στο άρθρο 50, εκκινώντας μια δύσκολη περίοδο 2 ετών, που τελικά θα το οδηγήσει εκτός της Ενωμένης Ευρώπης. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, οι εκλογές σε σημαντικές χώρες – μέλη, αντιμετωπίστηκαν ως μια δοκιμή του εκλογικού σώματος εν μέσω ενός κύματος εθνικισμού που οδήγησε στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μ. Βρετανία και που οδήγησε το Donald Trump στη θέση του προέδρου των ΗΠΑ.
Σε ότι αφορά το Brexit, δεν υπάρχουν πολλά να ειπωθούν, παρά μόνο ότι ελάχιστη πρόοδος έχει γίνει με το χρόνο να μετρά αντίστροφα, χωρίς οι χρηματοοικονομικές αγορές να ασχολούνται ιδιαίτερα με το ζήτημα αυτό. Οι μετοχές του Η.Β. διαπραγματεύονται στη βάση διεθνών εξελίξεων, ενώ η Ευρωζώνη επωφελείται από τη εσωτερική της αγορά και θεωρείται ότι έχει το «πάνω χέρι» στις διαπραγματεύσεις. Οι εκλογές στην Ολλανδία και στη Γαλλία είχαν θετική εξέλιξη, καθώς οι εκλογείς και στις 2 χώρες σε μεγάλο βαθμό απέρριψαν την αντί – ευρωπαϊκή συνθηματολογία των λαϊκιστών υποψηφίων Geert Wilders και Marine Le Pen.
Την ερχόμενη Κυριακή θα διεξαχθούν οι ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία για το κοινοβούλιο (Bundestag) το οποίο θα εκλέξει με τη σειρά του τον/την Καγκελάριο που θα σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση. Το κόμμα της Angela Merkel CDU είναι πολύ πιθανό να κερδίσει στις εκλογές, καθώς προηγείται με διψήφιο ποσοστό στις δημοσκοπήσεις, από τις εκλογές του 2013 και μετά με μόνη εξαίρεση ένα διάστημα στις αρχές του 2017 όταν ο Martin Schulz ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος των σοσιαλδημοκρατών. Τα καίριο ερώτημα αφορά τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης και ποιο κόμμα θα είναι ο βασικός κυβερνητικός εταίρος. Το φιλελεύθερο FDP μαζί με τους «Πράσινους», ή το SDP σε ένα μεγάλο συνασπισμό; Η σύνθεση της νέας κυβέρνησης στη Γερμανία σε συνδυασμό με το πρόγραμμα του νέο-εκλεγέντος προέδρου Emmanuel Macron στη Γαλλία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την εμβάθυνση των ευρωπαϊκών θεσμών. Εάν ο Macron μπορεί να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της Γαλλικής οικονομίας, μία νέα κυβέρνηση υπό τη Merkel ίσως να ήταν πιο δεκτική στην διεύρυνση της κατανομής των βαρών των μελών της νομισματικής ένωσης. Ενδεχομένως, ο πολιτικός κίνδυνος στην Ευρώπη ενσωματώνει περισσότερες θετικές εκπλήξεις παρά αρνητικές. Κατά το τρέχον έτος οι πολιτικές αβεβαιότητες κράτησαν τις αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης χαμηλότερα, όμως αυτός ο παράγοντας είναι πλέον ανίσχυρος δεδομένων των ευνοϊκών εκλογικών αποτελεσμάτων μέχρι τώρα. Ωστόσο, οι εκλογές στην Ιταλία θα διεξαχθούν το α’ τρίμηνο του επόμενο έτους και ο εκλογικός πυρετός μπορεί να ανακάμψει εντός του επερχόμενου εξαμήνου. Βέβαια για τις αγορές αυτό το χρονικό διάστημα είναι αρκετά μακριά για να τους απασχολεί σήμερα.
Τα μακροοικονομικά στοιχεία παραμένουν ευνοϊκά, οι προοπτικές για τα εταιρικά κέρδη είναι θετικές
Διάφορες άλλες διαπιστώσεις είναι σχετικές με τις μετοχικές αγορές. Μία αφορά τα μακροοικονομικά δεδομένα, τα οποία σε γενικές γραμμές ξεπέρασαν τις προσδοκίες κατά το περασμένο μήνα. Ο πληθωρισμός επιμένει σε χαμηλά επίπεδα, προοιωνίζοντας μετριοπαθείς ρυθμούς ονοματικής ανάπτυξης. Η διάρρηξη του δεσμού μεταξύ χαμηλής ανεργίας και αύξησης των μισθών είναι εμφανής στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Συνεχίζει να προβληματίζει τους οικονομολόγους και κάνει ακόμα πιο δύσκολες τις αποφάσεις των Κεντρικών Τραπεζών που βλέπουν από τη μία την ανάκαμψη της οικονομικής ανάπτυξης, τους υψηλούς δείκτες εμπιστοσύνης και από την άλλη τα χαμηλά ποσοστά του πληθωρισμού που δεν τους επιτρέπουν να συσφίξουν τη νομισματική τους πολιτική. Ειδικά για την ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) περιπλέκεται περισσότερο λόγω της ανατίμησης του Ευρώ και της συνακόλουθης επίδρασης της στις πληθωριστικές προσδοκίες. Κατά την άποψή μας η πιθανότητα μιας πιο χαλαρής νομισματικής πολιτικής από αυτή που αναμένουμε έχει αυξηθεί. Για τις επιχειρήσεις το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού έχει δύο όψεις· η αρνητική αφορά τη χαμηλότερη οικονομική δραστηριότητα και η θετική αφορά τα περιθώρια κέρδους, καθώς η μισθοδοσία αποτελεί το μεγαλύτερο κόστος για τις περισσότερες από τις επιχειρήσεις.
Τα εταιρικά κέρδη μεγεθύνονται με διψήφια ποσοστά στις ΗΠΑ και την Ευρώπη
Μια διαπίστωση αφορά το ρυθμό μεγέθυνσης των εταιρικών κερδών, τα οποία για πρώτη φορά από το 2011 καταγράφουν διψήφια ποσοστό σε ΗΠΑ και Ευρώπη ταυτόχρονα. Επιπροσθέτως, οι θετικές αναθεωρήσεις εταιρικών κερδών τον περασμένο μήνα ενισχύθηκαν σε όλες τις γεωγραφικές ζώνες, συμπεριλαμβανομένων και των αναδυομένων αγορών. Για τη Ευρώπη ίσως αυτό να συνιστά έκπληξη, αλλά φαίνεται πως η οικονομική ανάπτυξη έχει μεγαλύτερη επίδραση από την ενίσχυση της ισοτιμίας του Ευρώ. Όμως η εικόνα αλλάζει αν κοιτάξουμε στο 2018, καθώς τα εκτιμώμενα κέρδη των εταιρειών στην Ευρώπη ακολουθούν μικρότερους ρυθμούς μεγέθυνσης σε σχέση με άλλες οικονομικές ζώνες, όπως απεικονίζεται στο προηγούμενο γράφημα. Άλλωστε ατό εξηγείται από την ανατίμηση του Ευρώ, που όπως όλες οι συναλλαγματικές μεταβολές έχουν μια πιο αργή επίδραση στο ισοζύγιο μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.
Οι αποτιμήσεις των μετοχικών αξιών είναι αντικείμενο συζήτησης. Σε απόλυτα μεγέθη ο δείκτης τιμή προς κέρδη (P/E) είναι υψηλός, αλλά όχι σε ακραία επίπεδα. Συγκριτικά με τους χρεωστικούς τίτλους, οι μετοχές βρίσκονται σε επίπεδα που αντιστοιχούν στο μέσο όρο ιστορικά ή ακόμα και λίγο πιο ελκυστικά από αυτόν, ειδικά για την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Το ασφάλιστρο κινδύνου (risk premium) των μετοχών ΗΠΑ βρίσκεται κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο. Είναι λοιπόν σίγουρο ότι οι προσδοκίες για τις μακροχρόνιες αποδόσεις των μετοχών έχουν υποχωρήσει, πράγμα λογικό δεδομένων της πολυετούς ανοδικής πορείας τους και του διαμορφούμενου περιβάλλοντος ήπιας ονομαστικής οικονομική ανάπτυξης. Για τις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη η αναμενόμενη μακροχρόνια απόδοση βρίσκεται κάτω από το 6%, ενώ στην Ιαπωνία άνω του 6,5%. Ποσοστά που είναι χαμηλότερα από τις προγενέστερες τάσεις.
Οι συμπεριφορικοί δείκτες των αγορών παρουσιάζουν μια μεικτή εικόνα
Οι συμπεριφορικοί δείκτες των αγορών παρουσιάζουν μια μεικτή εικόνα, με την ισορροπία μεταξύ αισιόδοξων (bull) και απαισιόδοξων (bear) να βαραίνει προς τους δεύτερους, χωρίς όμως να υποδεικνύει υπερβολική συγκέντρωση προς αυτή την πλευρά. Ωστόσο, οι δείκτες ψυχολογίας να εκπέμπουν σημάδια επιφύλαξης, βασιζόμενοι στις ενδείξεις που εκπέμπονται από μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ειδησεογραφικά μέσα. Η εικόνα στις ροές κεφαλαίων είναι πιο ενθαρρυντική, καθώς από τους προηγούμενους 12 μήνες, οι 11 είχαν θετική εισροή. Όμως αυτές οι ροές κινούνται μακριά από την Ευρώπη προς τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ.
Από τη σκοπιά των θεμελιωδών μεγεθών έχουμε θετική στάση με κάποιες επιφυλάξεις λόγω των συμπεριφορικών δεικτών. Όμως πώς οι κίνδυνοι γίνονται αντιληπτοί; Οι εξελίξει στη Βόρειο Κορέα συνιστούν γεωπολιτικό κίνδυνο, αλλά η επίδρασή τους στις μετοχικές αγορές ελαττώνεται σε ένταση και σε διάρκεια. Αν και η ρητορική μεταξύ των μερών είναι επιθετική, αλλά στο τέλος οι κυρώσεις προς τη Βόρειο Κορέα πιθανότατα θα περιοριστούν σε θέματα πολιτικής και εμπορικών περιορισμών. Μια νέα μεγάλη πτώση της ισοτιμίας του δολαρίου αποτελεί κίνδυνο, ενώ σφάλματα στη νομισματική πολιτική δεν μπορούν να αποκλεισθούν, καθώς μάλιστα θα προκαλούσαν πλήγμα στην εμπιστοσύνη των επενδυτών.
